برای تعویض دنده و ایجاد وضعیت دلخواه در مسیر انتقال قدرت، لازم است قطعات مختلفی به کار افتاده تا دنده مورد نظر با محور اصلی یکپارچه شود. برای این منظور از اهرم های گوناگون استفاده می شود که یکی از آن ها ماهک گیربکس است. به خاطر اهمیت این قطعه در گیربکس قصد داریم در این مقاله به معرفی ماهک گیربکس بپردازیم و نشان دهیم که این قطعه چگونه کار می کند. با ما همراه باشید.
ماهک گیربکس چیست؟
ماهک، قطعه‌ای کمانی شکل است که با حرکت آن، کشویی دنده حرکت کرده و در نتیجه چرخ‌دنده مد نظر وارد کار شده و سرعت خودرو تغییر می‌نماید. حرکت ماهک نیز از طریق میل ماهک و بر اساس روش‌های فوق‌الذکر تامین می‌گردد. پرواضح است که به ازای هر میل ماهک، یک ماهک در گیربکس وجود دارد.
۱-روش دستی
در این روش تعویض دنده به کمک راننده انجام می شود. مثلا در پیکان, گیربکس دارای سه میل ماهک می باشد. که یکی از آنها برای جابجایی کشویی دنده یک و دو است.
میل ماهک دوم برای جابجایی کشویی دنده سه و چهار می باشد.
میل ماهک سوم برای جابجایی دنده عقب به کار می رود.
۲- روش الکتریکی
در این جعبه دنده ماهک به وسیله مغناطیس های الکتریکی عمل می کند. مگنت ها در داخل جعبه دنده قرار می گیرند و دارای هسته های آهنی می باشند که به ماهک ها مربوط می شوند.
تغییر هر دنده به وسیله یک شستی که چیزی جز یک سوئیچ مضاعف نیست انجام می گیرد. این سوئیچ مدار الکتریکی هر یک از سیم پیچ های مورد نظر را مسدود می نماید. موقعیتی که شستی به حالت تعویض دنده حرکت داده شود مدار یکی از سیم پیچ ها بسته می شود و به این ترتیب سیم پیچ انرژی گرفته و هسته آهنی که به ماهک تعویض دنده مربوط می باشد به وضعیتی که مورد نظر است جذب یا دفع می شود.
علامت خرابی ماهک گیربکس
علامت خرابی ماهک گیربکس لق شدن دسته دنده و حرکات غیر عادی آن به اضافه جا نرفتن دنده است. در حالت عادی و برای خودروهایی که رانندگانش دست روی دنده خودرو نمی گذارند حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر کار می کند . برای باز کردن و اصلاح خرابی ماهک تنها به یک آچار رینگی ۱۶و ۱۷ نیاز دارید.
نحوه تعویض ماهک گیربکس
برای تعویض ماهک گیربکس باید باتری و گاهی پایه باتری را نیز باز کنید و باتری و پایه باتری دقیقاً چسبیده به فایروال است.
قسمت مشکل کار بیرون آوردن ماهک های کارکرده است که باید با انبر قفلی و یا آچار سر تخت سر ماهک را بگیرید و اهرم کنید تا بیرون بیاید. ماهک های جدید هم با فشار دست به راحتی جا می روند و محکم می شوند. ۳ عدد با سایز های بزرگ و کوچک. البته بهتر است ماشین به طور کامل خنک شده باشد تا بتوان در محدوده گیربکس فعالیت کرد.
نکات مهم در نگهداری از گیربکس
با توجه به آنکه گیربکس یکی از حیاتی‌ترین سیستم‌های خودرو است باید نسبت به نگهداری آن بسیار اهتمام نموده و نهایت دقت را در این زمینه داشت. بدین منظور به موارد ذیل دقت نمایید:
تعویض روغن گیربکس
روغن گیربکس که به واسکازین نیز معروف است عمدتا باید در هر ۳۰ هزار کیلومتر تعویض شود که البته این عدد کلی بوده و چنانچه تعویض دنده با دشواری یا با صداهایی جیغ‌مانند همراه باشد معمولا بیانگر زمان تعویض واسکازین است؛ همچنین تغییر رنگ واسکازین به حالت تیره و یا بوی سوختگی از دیگر نشانه‌های آن است که زمان تعویض واسکازین فرا رسیده است.
نشتی واسکازین
نشتی واسکازین می‌تواند مشکلات بسیار جدی را به دنبال داشته باشد چراکه منجر به افزایش اصطکاک بین قطعات مختلف شده و در نتیجه فرسودگی زودرس آنها را به دنبال خواهد داشت.
کندی شتاب خودرو
کند بودن خودرو یکی از مواردی است که می‌تواند از مشکل در گیربکس باشد.
لرزش خودرو هنگام تعویض دنده
این مورد که بیشتر در خودروهای دنده اتوماتیک شایع است نشان از مشکلی در فرآیند تعویض دنده دارد و باید توسط کارشناس متخصص بررسی شود.
افزایش غیرطبیعی دور موتور
چنانچه با این مورد مواجه هستید به احتمال زیاد چرخ‌دنده‌ها دچار لغزش می‌شوند و برای بررسی دقیقتر باید به یک مکانیک خبره مراجعه نمایید.
🙏