👨💻 تعویض شمع خودرو در زمان مناسب از اهمیت ویژه ای برخوردار است و روی مصرف بنزین و میزان شتاب خودرو تاثیر به سزایی دارد آموزش تعویض شمع خودرو در ادامه بیان شده است نحوه تعویض شمع خودرو پراید، پژو ۲۰۶، سمند، تیبا، پژو پارس در ادامه این پست بیان شده است.
نحوه تعویض شمع خودرو
تعویض شمع خودرو در هر ۲۰ هزار کیلومتر باید انجام شود و بسیاری از خودروهای سواری ۴ سلیندر مثل پراید و پژو مثل هم تعویض شمع برایشان انجام می شود نحوه تعویض شمع خودرو پراید و سایر خودروها در این بخش تهیه و گردآوری شده است. شمع خودرو با سیستم جرقه زنی خود باعث اشتعال ترکیب هوا و سوخت می‌شود. زمانیکه با سرعت بالا در حال رانندگی هستید، این فرآیند می تواند به ۱۵ جرقه در ثانیه برسد. باتوجه به اینکه از سیستم‌های جدیدی در شمع خودروها استفاده شده و طول عمر آنها بالاتر رفته، اما بازهم این قطعه مصرفی بعد از مدتی نیاز به تعویض دارد. اینکار نیاز به مهارت خاصی ندارد و می‌توان با داشتن آچار مخصوص و استفاده از سوکت عایق که معمولا در بسته بندی ست شمعها تعبیه شده، آنرا انجام داد. در بعضی خودروها تعویض شمع راحت است اما در برخی دیگر کار سختی می باشد. زمانی که شمع ها تعویض می شوند، بهتر است که وایر شمع ها نیز بررسی شوند تا از سلامت آنها اطمینان حاصل شود. نکته مهم دیگر این است که شمع ها در سایز های مختلف تولید می شوند. بنابراین باید دقت شود تا شمع مناسب خودروی شما انتخاب شود.
شمع های خودرو مسوول جرقه زدن برای ایجاد احتراق در موتور و در نتیجه حرکت خودرو می باشند. در زمان استارت زدن، ولتاژ کوچکی از باتری به کوئل فرستاده می شود. کوئل یک ترانسفورماتور است که ولتاژ کوچک را به ولتاژ بسیار بالایی تبدیل می کند. این ولتاژ بالا توسط وایر به شمع ها منتقل می شود. جرقه به علت فاصله کوتاه دو سر شمع و پرتاب الکترون از یک سر شمع به یک سر دیگر شمع اتفاق می افتد. با ایجاد جرقه در سر شمع که در داخل پیستون قرار دارد، مخلوط هوا و سوخت که در حالت فشار قرار دارد شروع به سوختن و انبساط می کند.
زمانیکه سر شمع ها دچار استهلاک شده باشند میزان جرقه ضعیف خواهد بود و در نتیجه احتراق به صورت ناقص خواهد بود. اگر یک شمع ناقص کار کند، حرکت پیستون ها به صورت یکنواخت نخواد بود و در نتیجه موتور دچار لرزش خواهد شد. اما در صورتیکه تعداد بیشتری از شمع ها دچار مشکل باشد، به احتمال زیاد مانع از روشن شدن موتور خودرو خواهد شد. ضمن اینکه اگر خودرویی از شمع های خراب استفاده نماید، باعث ایجاد اثرات منفی بر روی کاتالیزور اگزوز خواهد شد.
نشانه های زمان تعویض شمع
از نشانه های زمان تعویض شمع می توان به استارت نخوردن و شتابگیری کند ماشین اشاره کرد. شمع خودرو دارای یک طول عمر خاص است که در صورت سیاه شدن شمع و یا شکستن عایق چینی آن باید تعویض شود . گاهی به دلیل ازدیاد رسوبات حاصل از احتراق در سر الکترودها و و یا جرقه زنی در زمان نادرست و از بین رفتن الکترودها، باید سریع‌تر اقدام به تعویض شمع خودرو نمایید.
روشن شدن چراغ چک موتور
فعالیت بد موتور خودرو
افزایش مصرف سوخت
لرزش موتور
آموزش تصویری تعویض شمع پراید
به توصیه کارشناسان، تعویض شمع پراید در هر ۱۵۰۰۰ کیلومتر باید تعویض شود و در صورت مشاهده مواردی همچون شکستگی عایق, تغییر رنگ در شمع پژو, فاصله بین الکترودها باید سریع‌تر تعویض گردد. تعویض شمع پراید، باعث افزایش آلایندگی و در نتیجه صدمه به قطعات موتور گردد.
پاک کردن تمام سطوح اطراف شمع مورد نظر
باز کردن شمع توسط آچار شمع
بررسی رزوه در جایی که شمع وصل شده
تست کمپرس در صورت نیاز
بررسی وایر شمع ها
استفاده از ماده ضد قفل (جام)
تعویض واشر شمع، در صورت نیاز
نحوه تعویض شمع ماشین
وقتی کاپوت ماشین را بالا می زنید، مجموعه ای از ۴ تا ۸ سیم مشاهده می شود که به قسمت های مختلف موتور منتهی شده اند. شمع ها در انتهای این سیم ها قرار دارند و زیر روکش هایی که انها را متصل کرده پنهان شده اند.
در یک موتور ۴ سیلندر شمع ها در بالا یا کنار موتور در یک ردیف قرار گرفته اند.
در یک موتور ۶ سیلندر، شمع ها در بالا یا کنار سر موتور قرار گرفته اند. در موتورهای V6 و V8 سیلندر ، شمع ها به طور یکنواخت و جداگانه در هر طرف موتور قرار گرفته اند.
موتور برخی ماشین ها روکش هایی دارد که می توان آنها را برداشت و زیر آنها سیم های شمع را مشاهده نمود. اگر رد این سیم ها را بگیرید به خود شمع ها می رسید. همیشه باید ببینید که شمع ها کجا قرار دارند و چه تعداد شمع وجود دارد. باید شکاف و اندازه ی مناسب سوکت را برای برداشتن شمع ها بدانید. علاوه بر اینها باید بدانید که چه تعداد کابل هادی به سیلندر منتهی می شوند تا هنگام تعویض آنها گیج نشوید و جای آنها را اشتباه نکنید. در این مرحله خوب است کابل های هادی را بررسی کنید تا مبادا ترک برنداشته باشند و فرسوده نشده باشند و اگر اینطور بود آنها را هم عوض کنید.
تعویض شمع خودرو هنگام سرد بودن موتور
اگر مدتی با ماشین در حال حرکت بوده اید ، شمع ها و تمام موتور و سیستم اگزوز بسیار داغ خواهند بود. فقط وقتی که موتور به اندازه ی کافی خنک شد که بتوانید به آن دست بزنید، به تعویض شمع خودرو ۲۰۶ مبادرت کنید. در ضمن، همینکه ممنتظر خنک شدن موتور ماشین هستید ابزار کار را هم آماده کنید. برای تعویض شمع ماشین به ابزار زیر نیاز دارید:
ابزار مورد نیاز برای تعویض شمع خودرو
آچار بکس جغجغه ای
میل انبساط
سوکت شمع، که معمولا در اکثر مجموعه های سوکت جغجغه ای وجود دارد
یک اندازه گیر شکاف شمع یا فیلر گیج، که در مغازه های لوازم یدکی موتور وجود دارند
آموزش تعویض شمع خودرو پراید
انتهای پریز سیم را محکم بگیرید و آن را به آرامی از موتور بیرون بکشید تا شمع معلوم شود. فقط سیم را آرام بیرون بکشید نه محکم چرا که کابل هادی شمع خراب می شود. چار بکس را با میل انبساط جفت کنید و از چرخ جغجغه ای برای بیرون کشیدن شمع از محفظه اش با احتیاط و آرام استفاده کنید.
وقتی در حال بررسی این هستید که آیا شمع ها نیاز به تعویض دارند یا خیر، کافی است یک شمع را بردارید و شکاف را بررسی کنید. اگر اتصال ها سوخته اند ، شمع و کابل هادی را به گشتاوری با تنظیمات صحیح وصل کنید و سپس به مغازه لوازم یدکی خودرو بروید و شمع های جدید بخرید. باید شمع ها یکی یکی تعویض کنید و ترتیب تعویض آنها را در نظر داشته باشید. شمع ها به ی کترتیب معین آتش می کنند و اگر سیم اشتباه را به شمع اشتباه بزنید ، موتور بد کار خواهد کرد و یا اصلا کار نخواهد کرد و تازه به موتور آسیب هم وارد خواهد آمد.
یادتان باشد: اگر در هر بار بیش از یک شمع را بردشته و بیرون آوردید، رد کابل های هادی و شمع های مربوطه را در نظر داشته باشید و آنها را با قطعات کوچک چسب مشخص کنید. هر سیم را با یک عدد مشخص کنید و سپس شمع مربوط به آن را هم با همان عدد مشخص کنید تا گیج نشوید.
اندازه گیری شکاف شمع خودرو
این عدد باید چیزی بین ۰.۲۸ تا ۰.۶۰ اینچ باشد و بسته به مجموع شمع های ماشین و مدل ماشین، جای بیشتری هم داشته باشد. این روزهاف اکثر شمع ها مطابق با شماره مدل شمع خودرو و کاربرد آنها از قبل تنظیم شده اند، اما باز هم عقل حکم می کند که دوباره چک کنید. برای یافتن فاصله بهینه برای شکاف شمع خودرو پراید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید و از یک اندازه گیر فیلر یا گیج برای بررسی فاصله استفاده کنید.
اگر فاصله ی شکاف شمع خودرو بیشتر از مقداری بود که گفتیم، اما شمع هنوز از کیفیت نسبتا بالا برخوردار بود و می شد شکاف آن را تنظیم کرد، می توانیدشمع ماشین را طوری به یک سطح چوبی بزنید که گیج بین شکاف شمع خودرو پژو باشد، و این کار را تکرار کنید تا اندازه ی مطلوب به دست بیاید. یا می توانید شمع های جدید بخرید. معمولا توصیه می شود که شمع ها را بعد از هر ۲۰۰۰۰ کیلومتر یا ۱۲۰۰۰ مایل تعویض کنید. شمع ها چندان گران نیستند و تعویض آنها در دفعات منظم و مرتب توصیه می شود تا به درد سر نیفتید.
اگر می خواهید شمع های جدید را به جای شمع های قدیمی بگذارید، از ابزار و تجهیزات مناسب هم، نظیر چک کننده ی شکاف، باید استفاده کنید. این ابزار معمولا یک حلقه ی فلزی است که می توانید با استفاده از آن ببینید که الکترودها برای آتش کردن مناسب، به اندازه ی کافی به هم نزدیک هستند یا خیر. فیلر گیج ها ( اندازه گیرهای فیلر) هم از این هم دقیق تر هستند و کاربردهای گسترده ای دارند. برای قطعات هم به همین ترتیب: همیشه قطعات اصل و با کیفیت بخرید. پول خوب بدهید تا در قبال آن آسودگی خاطر و اطمینان داشته باشید.
چک کردن شمع های خودرو
یادتان باشد که حتی اگر شمع به خوبی هم کار کند، اگر دیدید کثیف است امری طبیعی است. از سوی دیگر، اگر دیدید در اطراف الکترودهای شمع چیزهای سفید و آهکی انباشته شده اند و یا نشانه هایی از سوختگی دیدید یا قسمت هایی از الکترود وجود نداشت، قضیه فرق می کند. انباشت دوده ای و سیاه و سنگین می تواند مبین این باشد که شمع ها را باید عوض کنید.
اگر شمع ها خمیده، سیاه یا شکسته بودند، ممکن است موتور به مشکل مکانیکی دچار شده باشد و بنابراین باید بدون فوت وقت به نزد مکانیک مجرب و خبره یا مغازه های لوازم یدکی خودرو بروید.
نحوه نصب شمع خودرو
می توانید برای نحوه نصب شمع خودرو به دفترچه راهنمای ماشین مراجعه کنید. صدها مدل شمع خودرو در ابعاد مختلف وجود دارند که قیمت آنها هم با هم متفاوت است. جنس انها هم همینطور: از پلاتینیوم، ایریدیوم و ایتریوم و غیره ساخته شده اند. شمع های ساخته شده از فلزات گرانبها (نظیر ایریدیوم و پلاتینیوم) معمولا گرانتر از فلزات کم ارزش تر (نظیر مس) هستند و روکش های آنها هم در برابر پوسیدگی و خوردگی مقاوت تر است. اگر در این رابطه دو دل هستید، با یک فروشنده ی لوازم یدکی خودرو حرف بزنیدتا به شما مشورت بدهد و یا به فروشگاه لوازم یدکی خودرو بروید و شمع های اصل بخرید.
یک قاعده ی کلی این است که همان شمع هایی را بخرید که در حال حاضر در ماشینتان وجود دارند. هیچ وقت شمع ارزان تر نخرید و زیاد هم به تعمیر و تعویض چیزی که دارد به خوبی کار می کند فکر نکنید. تولید کننده این شمع ها را بیهوده نگذاشته است، بنابراین کار را ساده کنید و همان شمع هایی را بخرید که در حال حاضر در ماشینتان وجود دارد.
می توانید شمع هایی با قابلیت تنظیم شکاف بخرید و یا شمع هایی تهیه کنید که شکاف آنها ثابت است. بنابراین به خودتان بستگی دارد که آیا می خواهید شمع ها را مرتبا بررسی کنید و تنظیمات ریز را انجام دهید یا خیر. اگر آری، شمع هایی با قبلیت تنظیم شماف بخرید. علاوه بر این، حتما باید انذازه ی شکاف شمع ها مناسب اندازه ی ماشین باشد. اگر خودتان بررسی کنید متوجه خواهید شد. آن را از بسته در بیاورید و یک بررسی سریع بکنید تا از اندازه ی آن مطمئن شوید.
تمیز کردن دور سیم ها قبل از بستن شمع ماشین
وقتی دارید شمع ها را نمیز می کنید، فرصت خوبی است که سیم ها را هم بررسی کنید تا ببینید آیا دچار پوسیدگی شده اند یا خیر و نیز دور پایانه ی سیم ها را هم تمیز کنید. برای تمیز کردن اطراف اتصالات سیم ها از هوای فشرده شده و یا برس سیم استفاده کنید. در صورت لزوم، سیم ها را هم عوض کنید.
روان کردن شمع خودرو قبل از نصب
اگر قرار است شمع را در یک موتور آلومنیومی نصب کنید، مقداری مایع روان کننده ی ضد قاپیدن روی پیچ های شمع بمالید. خاصیت ضد قاپیدن مانع بروز واکنش شیمیایی بین فلزات نامشابه می شود. همچنین می توانید از مقداری سیلیکون دی الکتریک داخل بوت سیم شمع قرار دهید تا در آنینده راحت تر بیرون بیایند. همیشه ، شمع را به عقب بپیچانید تا زمانی که حفره را به دستی پیدا کرده باشید تا به سر و شمع ها آسیب نرسد. حتما بوت سیم شمع را روی شمع قرار دهید. ممکن است لازم باشد اندکی آن را فشار دهید تا جا بیفتد. اگر آن را به دستی قرار ندهید، موتور خوب کار نخواهد کرد. ( و هنگام رانندگی ماشین مدام تکان خواهد خورد)
میزان سفت شدن شمع خودرو
با استفاده از سوکت شمع یدکی، هر شمع را از موتور بیرون بیاورید و آن را با یک شمع یدکی جدید عوض کنید. با دست، اندکی آن را سفت کنید (مثلا یک هشتم چرخش). هیچوقت شمع ها را زیاده از حد نپیچانید چرا که سیم روی سر موتور پاره می شود و برای تعمیر باید وقت و پول هزینه کنید و همیشه میزان سفت شدن شمع خودرو مد نظر داشته باشید. حتما یادتان باشد که کابل های شمع یدکی را جای شمع هایی بگذارید که قبلا بودند، و وقتی این کار را انجام دادید، چسب را بر دارید. اگر دوست داشتید می توانید مشخصات گشتاور شمع ها را در دفترچه خدمات ( نه دفترچه راهنما) خودرو ببینید و برای قرار دادن گشتاور از یک چرخ جغجغه ای استفاده کنید.
انواع شمع خودرو
شمع های خودرو همه به یک گونه طراحی نشده اند و چندین مدل شمع در بازار وجود دارند که در ادامه به آن می پردازیم :
شمع گرم: که برای عملکرد در موتورهایی با دمای پایین طراحی شده و دارای پایه های بلندتری هستند تا گرمای خود را دیرتر از دست داده و در نتیجه بتوانند رسوبات باقی مانده حاصل از احتراق را در روی خود شمع بسوزانند.
شمع سرد: برای عملکرد در موتورهایی با دمای بالا طراحی شده و دارای پایه های کوتاه می باشند تا سریعا بتوانند گرمای ایجاد شده در اثر جرقه زنی را کاهش دهند.
شمع نیکلی: در این نوع شمع ها جنس الکترودهای آن از آلیاژ نیکل است و از طول عمر کوتاهی برخوردار هستند.
شمع ایریدیومی: در این نوع، الکترود مثبت آن از جنس ایریدیوم است و دارای طول عمر بالاتری نسبت به شمع های پلاتینیومی می باشند.
شمع پلاتینیومی: جنس الکترود های این نوع شمعها، از آلیاژ پلاتینیوم بوده و دارای طول عمر بسیار بالایی هستند و توانایی تحمل دمایی تا ۲۵۰۰ درجه سانتیگراد را داشته و قادرند تا ۱۰۰ هزار کیلومتر کارکرد مفید داشته باشند.
شمع چند الکترودی: در این نوع، شمع ها از چند الکترود منفی برخوردار هستند که باعث طول عمر بسیار بالاتر می گردد.
بهترین زمان برای تعویض شمع خودرو
تمیز کاری و تنظیم دهانه شمع در کارکرد موتور و کاهش مصرف سوخت بسیار موثر است به همین منظور بهتر است هر ۳۰۰۰۰ ( سی هزار کیلومتر ) شمع ها را بازدید نمود و قبل از بستن شمع روی سر سیلندر با سوهان نرم بین دو الکترود شمع را ۳تا ۴ بار بکشیم به مکانیک توصیه نماییم که با فیلر مخصوص فاصله دهانه الکترود ها را کنترل نماید البته خود شما نیز می توانید این کار را انجام دهید توجه داشته باشید که فاصله الکترودها در شمع ها بین ۶/۰ میلیمتر تا ۹/۰ می باشد ( در ماشین های قدیمی انگلیسی این فاصله بین ۰۲۵ /۰ اینچ تا ۰۳۵ /۰ اینچ می باشد ) در اثر بی دقتی هنگام بستن شمع نیز احتمال شکسته شدن چینی شمع وجود دارد در این صورت جریان برق را به بدنه انتقال می دهد و شمع کارایی خود را از دست خواهد داد توجه داشته باشید برای بستن شمع خودرو از اچار مناسب استفاده نمایید در ایجا به یک روش بسیار ساده برای پیدا کردن شمع یا سیلندر خراب اشاره می کنم ابتدا موتور را روشن کنید سپس به ترتیب و یک به یک سیمه ( وایر ها ) را از سر شمع ها جدا نمایید اگر با جدا کردن وایر ها از سر شمع موتور شروع به لرزش نمود ان شمع و سیلندر سالم است ولی چنانچه با جدا کردن وایر شمع موتور هیچ گونه لرزشی پیدا نکرد عیب ممکن است از شمع و یا سیلندر باشد با تعویض یک شمع سالم عیب به راحتی قابل تشخیص است شمع خودرو وسیله انتقال جرقه لازم به سیلندر خودرو می باشد و اگر به شکل ظاهری ان توجه نمایید انرا به صورت یک قطعه فلزی که در قسمت پایین ان رزوه ایجاد شده است ( تا به قسمت مورد نظر در سیلندر پیچ شود ) قسمت دوم و بالاتر قسمت اچار خور می باشد برای بسته شدن ان به وسیله اچار بکس و قسمت بالاتر نیز از جنس چینی می باشد که عایق بوده و از اتصال بدنه شمع به دیگر قسمتها جلوگیری می نماید اما به لحاظ کلی شمع را می توان به دو قسمت تقسیم نمود ۱- قسمت عایق ۲- قسمت هادی جریان برق قسمت عایق برای جدا کردن الکترود مثبت و منفی از یکدیگر ساخته شده است که معمولا از یک قطعه سرامیکی ( چینی ) ساخته می شود و دلیل انتخاب این نوع از مواد برای عایق مقاومت در مقابل حرارت و ضریب انبساط حرارتی بسیار کمک می باشد و همچنین در برابر سرما نیز مقاوم است جریان برق با ولتاژ حدود ۱۲۰۰۰ ولت از طریق سیم ( وایر ) به سر شمع ها می رسد و از سر شمعها عبور کرده و موجب جرقه در سیلندر مربوط به ان شمع شده و عملیات احتراق در سیلندر را به وجود می اورد و به اصطلاح موتور روشن می شود باطری خودرو جریان مستقیم معمولا تا ۱۲ ولت را ایجاد می نماید و این ولتاژ توان لازم برای تامین برق مورد نیاز خودرو را ندارد به طور مثال برای ایجاد جرقه بین دو الکترود شمع خودرو به ولتاز بسیار زیادی در حدود ۷۰۰۰ ولت نیاز است نترسید این ولتاژ به تنهایی برای برق گرفتگی انسان ایجاد تهدید نمی کند به دلیل اینکه شدت جریان الکتریکی که با واحد امپر سنجیده می شود در حد بسیار ضعیفی می باشد که کمی شک ضعیف به شما وارد خواهد ساخت ( انهم در صورتی که جرقه الکتریکی بین دو شمع به شما برخورد نماید ) و به همین منظور دستگاهی اختراع شد که به ان کویل می گویند کویل امکان لازم برای تامین برق ۱۲۰۰۰ ولت تا ۱۵۰۰۰ ولت را از یک باطری با برق مستقیم ۱۲ ولت را فراهم می سازد و این ولتاژ می تواند از فاصله بین دو الکترود شمع عبور نماید و احتراق لازم برای موتور ماشین را موجب می شود
عوارض عدم تعویض شمع خودرو
عوارض عدم تعویض شمع این است که موتور خودرو بد کار می کند و اصطلاحا موتور خام سوزی خواهد داشت و راندمان آن کم می شود، کارایی آن تحت تاثیر این مشکل خواهد بود و این خام سوزی باعث آسیب رساندن به کاتالیست خودرو و در نهایت باعث افزایش آلایندگی خودرو می شود. همچنین ممکن است خودرو شما به دلیل عدم تعویض شمع بد روشن شود. حتی در مواردی باعث روشن شدن چراغ چک خودرو در اثر آسیب رساندن به قطعات موتوری می شود.
تعویض شمع خودرو هر چند کیلومتر
توصیه می شود بعد از هر ۲۰۰۰۰ کیلومتر کارکرد شمع خودرو را تعویض کنید. البته بعضی سازنده ها شمع هایی با عمر کاری ۹۵۰۰۰ تا ۱۴۰۰۰۰ کیلومتر نیز ارائه داده اند. اگر به تعویض شمع ها در موعد مقرر بی توجه باشید و تا خرابی کامل آن را تعویض نکنید ممکن است حتی باز کردن شمع ها هم بسیار سخت شود.
علائم خرابی شمع خودرو
یکی از علائم خرابی شمع خودرو سیاه شدن آنهاست. همچنین شمع دارای یک عایق چینی است که اگر صدمه دیده باشد یا ترک برداشته باشد اختلاف پتانسیل لازم در دو سر الکترود ها ایجاد نمی شود و در نتیجه جرقه هم نخواهیم داشت و یکی از سیلندر های موتور خودروی شما کار نخواهد کرد که این مشکل با بد کار کردن و لرزش و صدای اضافی همراه است و تشخیص آن کار سختی نیست.
- پایان پیام
