🚘 الف ) هدف :
پمپ سوخت وظیفه دارد بنزین را از باک به موتور انتقال دهد. اوایل در اتوموبیل ها از نیروی گرانش برای رساندن سوخت به موتور استفاده می شد. اما این سیستم مدت زیادی دوام نیاورد ،چرا که در این حالت باک بنزین حتما باید در ارتفاع بالاتری از موتور نصب می شد و محل قرارگیری باک محدود بود.
ب) انواع پمپ بنزین :
پمپ های بنزین به طور کلی به دو نوع مکانیکی و برقیتقسیم می شوند. معمولا پمپ های مکانیکی در اتوموبیل هایی که سیستم سوخت رسانی آنها کاربراتوری است ، استفاده شده و نوع برقی در سوخت رسانی انژکتوری کاربرد دارد.
پمپ بنزین مکانیکی :pumps )Mechanical )
Mechanical Fuel Pump
نوع مکانیکی پمپ های بنزین به طور کلی پر طرفدارترین نوع مورد استفاده در سیستم های سوخت رسانی کاربراتوری است. این نوع معمولا انعطاف پذیرتر و ارزان تر از نوع پمپ های الکتریکی است. هر چند پمپ های الکتریکی به دلایل زیر پر کاربردترند :
۱) پمپ الکتریکی به محض روشن کردن کلید جرقه ،سوخت را به موتور می رساند.در حالی که در نوع مکانیکی برای شروع سوخت رسانی اول باید موتور توسط کلید استارت روشن شود.
۲) یک پمپ علاوه بر نوع طراحی ،وقتی که درون سیال کار می کند و سوخت را هل می دهد نسبت به وقتی که سوخت را مکش می کند راندمان بهتری دارد.یک پمپ برقی برای برخورداری از مزایای این خاصیت ،می تواند چسبیده به باک یا داخل باک قرار داده شود.
۳) پمپ برقی می تواند دور از بدنه موتور نصب شده و لذا گرما در آن تاثیر نکرده و قفل گازی در پمپ ایجاد نمی شود. ( قفل گازی : بخارات سیال مانع رسیدن سیال مایع به پمپ می شود. )
۴) در پمپ بنزین های الکتریکی نوع توربینی به علت تحت فشار قرار داشتن لوله های انتقال سوخت ، تمایل به قفل گازی و تبخیر سوخت در لوله ها به حداقل رسیده است.
۵) میتوان دو یا چند پمپ برقی را در مدار سوخت رسانی قرار داد تا در صورت خرابی یک پمپ ،پمپ دیگر وظیفه ارسال سوخت را انجام دهد.
پمپ بنزین مکانیکی جابه جایی غیر مثبت ( دینامیکی ) : ( Mechanical, Nonpositive )
اختلاف انواع پمپ های مکانیکی در شکل محفظه آنهاست ،در حالیکه اساس کارشان همگی مشابه است. این نوع بر اساس تغییر حجم ایجاد شده بوسیله دیافراگم کار می کند.
FIGURE 4. MECHANICAL NONPOSITIVE TYPE FUEL PUMP.
طرز کار پمپ بنزین مکانیکی :
۱- کورس مکش پمپ :
وقتی بادامک خارج از مرکز میل سوپاپ در زیر شیطانک پمپ بنزین واقع شود ، شیطانک را به بالا حرکت داده و در نتیجه انتهای شیطانک میله متصل به دیافراگم را پایین می کشد.
با حرکت دیافراگم به پایین ،حجم بالای دیافراگم افزایش یافته و فشار آن از فشار جو کمتر می شود .بنابر این سوخت از باک که تحت فشار جو قرار دارد به پمپ وارد می شود و فضای بالای دیافراگم را اشغال می کند.
در موقع ورود سوخت به پمپ بنزین ،سوپاپ ورودی پمپ باز می شود و سوخت قبل از رسیدن به محفظه ی بالای دیافراگم از فیلتر عبور نموده و و به خوبی تصفیه می شود .
۲- کورس ارسال پمپ :
وقتی شیطانک از زیر خارج از مرکز میل سوپاپ عبور می کند ، فنر زیر دیافراگم که در کورس مکش فشرده شده بود آزاد می شود و دیافراگم را یه طرف بالا هدایت می کند.
در اثر کوچک شدن حجم بالای دیافراگم ، فشار این منطقه افزایش یافته و سوپاپ خروجی پمپ باز می شود و سوخت به پیاله کاربراتور می ریزد.
اهرم دیافراگم به شیطانک طوری اتصال دارد که فقط به وسیله آن پایین کشیده می شود.یعنی شیطانک نمیتواند میله دیافراگم را به بالا هدایت کند و عمل بالا بردن دیافراگم به عهده فنر است. بنابر این هرگاه فشار مدار خروجی پمپ بنزین که به پیاله کاربراتور مربوط می شود ،بیشتر از فشار فنر باشد فنر به طور فشرده باقی مانده و شیطانک بدون تاثیر بر دیافراگم حرکت می کند. فنر کوچکی شیطانک را در تماس دائم با خارج از مرکز نگه می دارد.به این حالت که دیافراگم پمپ بنزین در انتهای کورس مکش متوقف مانده باشد ایست پمپ می گویند. حال اگر به علت مصرف سوخت پیاله کاربراتور ،فشار مدار خروجی پمپ بنزین کاهش یابد به تناسب کم شدن فشار ، فنر دیافراگم را به بالا حرکت داده و سوخت به پیاله ارسال می شود.
پمپ بنزین مرکب : (Double Action Fuel Pump )
وسایل نقلیه ای که از سیستم خلاء استفاده می کنند مثلا در برف پاک کن های خلائی و شیشه شورها از پمپ بنزین مرکب استفاده می کنند. در این نوع پمپ بنزین دو دیافراگم وجود دارد که یکی برای پمپ سوخت و دیگری برای تولید خلاء استفاده می شود . در شکل ۷ پمپ بنزین در پایین قرار داشته و مانند پمپ بنزین مکانیکی کار می کند. تنها تفاوت در این است که در این نوع پمپ حرکت شیطانک دیافراگم خلائی را هم حرکت میدهد.
قسمت خلائی دیافراگم به برف پاک کن و لوله خروجی آن به منیفولد گاز متصل است. در کورس مکش هوای قسمت برف پاک کن مکیده می شودو سوپاپ خروجی راه منیفولد گاز را می بندد. در کورس فشارسوپاپی راه متصل به برف پاک کن را بسته و سوپاپ دیگر لوله پمپ خلائی به منیفولد را باز می کند.
اگر از برف پاک کن استفاده نشود ،مکش مانیفولد گاز ، دیافراگم پمپ خلائی را بالا نگه می دارد و بنابر این پمپ خلائی عمل نمی کند. این نوع برف پاک کن ها را طوری می سازند که در موقع کافی بودن خلا مانیفولد ،خلا لازم برف پاک کن از منیفولد تامین میشود. و وقتیکه خلا منیفولد پاسخگو نباشد پمپ خلائی برف پاک کن را به حرکت در می آورد.
FIGURE 5. DOUBLE ACTION PUMP.
طرز کار پمپ الکتریکی : (( Electric fuel pump
در پمپ بنزین الکتریکی دیافراگمی شبیه نوع مکانیکی وجود دارد ولی به جای آن که مانند پمپ مکانیکی بوسیله خارج از مرکز به پایین حرکت کند ، حوزه مغناطیسی سیم پیچ آن را پایین میکشد.
Electric Fuel Pump
پمپ های برقی در دو طرح مختلف ساخته می شوند :
۱- پمپ برقی مکشی که سوخت را از باک مکیده و به کاربراتور ارسال می کند .( مانند نوع مکانیکی )
۲- پمپ برقی فشاری یا توربینی که در کف باک قرار داشته و سوخت را از باک تا کاربراتور هدایت می کند.
طرز کار پمپ الکتریکی مکشی :
( BELLOWS-TYPE ELECTRIC FUEL PUMP)
.FIGURE 6. BELLOWS-TYPE ELECTRIC FUEL PUMP
در پمپ بنزین برقی مکشی یک فانوسی وجود دارد که میلهای به آن متصل است. میله از میان مگنتی عبور نموده و در حالت خاموش با نیروی فنری به طرف بالا هدایت می شود و لذا فانوسی به حات فشرده در می آید.
وقتی کلید جرقه روشن می شود جریان باتری به پمپ الکتریکی نیز راه پیدا می کند.سیم پیچ مگنت انرژی پیدا نمودهو میله فانوسی را به طرف پایین جذب می کند. با این عمل فانوسی باز شده و حجم بالای آن افزایش یافته و سوخت از باک به پمپ مکیده می شود.
وقتی فانوسی به کورس پایین خود میرسد ، پلاتین های پمپ قطع شده و لذا انرژی مغناطیسی نیز از بین می رود. در این موفع ، فنر برگردان فانوسی آن را به طرف بالا پرتاب نموده و ضمن کوچک شدن حجم فانوسی فشار آن بالا رفته و مرحله تحویل سوخت پمپ اغاز می گردد.وقتی که فانوسی به کورس بالا رسید، پلاتین ها وصل شده و مگنت انرژی پیدا می کند و این وضع پی در پی تکرار می شود.
طرز کار پمپ الکتریکی فشاری (توربینی ) :
در این نوع پمپ یک توربین کوچکی به کار رفته که به وسیله یک موتور برقی کار می کند.این پمپ در باک بنزین قرار دارد و در بنزین غوطه ور است. پمپ توربینی با فشار ثابتی سوخت را به مدار شناور کاربراتور ارسال می کند.
در سرعت های کم که موتور سوخت کمی مصرف می کند ، فشار مدار خروجی پمپ زیاد می شود.در این حالت توربین پمپ به گردش خود ادامه میدهد بدون آنکه سوخت ارسال کند. زیرا سوخت حالت لغزش ئر پره های توربین ایجاد می کند.
در پمپ توربینی فقط سوپاپ یک طرفه به کار می برند که در موقع خاموش بودن موتور در مدار پمپ سوخت باقیمانده تا به روشن شدن موتور سرعت بدهد.
بازده پمپ بنزین :
پمپ بنزین وظیفه دارد سوخت مورد نیاز موتور را در تمام شرایط فراهم کند. به علاوه باید فشار کافی در لوله خروجی بین پمپ بنزین و کاربراتور برقرار نماید تا از تبخیر سوخت در لوله و ایجاد قفل گازی جلوگیری شود.
پمپ بنزین ها معمولا در حداکثر سرعت می توانند تا ۴۰ لیتر سوخت را در هر ساعت ارسال نمایند. البته این مفدار سوخت در موتور مصرف نمی شودولی راندمان پمپ را با شدت جریان آن تعیین می کند. بیشترین راندمان پمپ در دور آرام آن است زیرا در این حالت مصرف موتور کم و فشار تولیدی آن زیاد است.
مرجع :
درس فنی سال سوم هنرستان مبحث موتور
- پایان پیام
